Praca na piąteczke

Koniec wieku XIX

Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Dzieło to jest swoistym manifestem dekadentów. W tym celu w wierszu użyto liryki zwrotu do adresata, a odbiorcami tekstu mają być ludzie żyjący w okresie, kiedy powstał utwór. Podmiot liryczny jest zbiorowy i wypowiada się w imieniu szerszej grupy ludności, jaką są dekadenci.

Wiersz jest próbą przedstawienia programu moralnego i ideologii reprezentantów dekadentyzmu - podmiot liryczny zastanawia się w jaki sposób może obronić się przed złem otaczającego świata. W celu wyrażenia swoich myśli oraz uczuć autor używa wyliczeń, ciągów pytań retorycznych, po których nie ma udzielonych odpowiedzi.

Dzięki licznym znakom zapytania i wielokropkom język utworu jest niezwykle nacechowany emocjonalnie i ekspresywny.

Podmiot liryczny podejmuje próbę odpowiedzenia na postawione przez siebie pytania i wprowadza własne sugestie, z czego wynika ogromne zdeterminowanie w poszukiwaniu prawdy. Wymienia tutaj przekleństwo, ironię, wzgardę, rozpacz, walkę, rezygnację, przyszły byt oraz użycie. Poeta od razu wszystko neguje i obala wysnute przez samego siebie teorie.

Podmiot lirycznyusilnie poszukuje programu, wartości i postaw oraz ideałów, w które mógłby wierzyć, jednak nie znajduje ich. Wiersz jest zatem swoistym rodzajem deklaracji, że nie da się tej ideologii określić. Poetę charakteryzuje bezsilność, niemoc, pesymizm, jest pełen wątpliwości i ma przeświadczenie o pustce życia. Ukazując takie podejście i cierpienie człowieka, nawiązuje do filozofii Schopenhauera. Podkreśla, że człowiekiem kierują popędy, tęsknoty i pragnienia

Porównanie człowieka do mrówki oraz świata do pędzącego pociągu jest obrazowym pokazaniem szans człowieka w świecie – są one znikome, a człowiek powinien być świadomy własnej słabości i niemocy. Dekadenci uważają, że człowiek zgłębił wszystkie tajemnice, zrobił wszystko, co miał zrobić, wszystko przemija obok niego, a skoro już to odkrył czeka go zagłada. Poeta tworzy obraz świata, w którym triumfuje zło, człowieka zatem poszukuje broni, tarczy, aby się przed nim ustrzec: Zwieszenie głowy oznacza brak odpowiedzi, bezsilność, rezygnację, poddanie się, bezradność i akceptację obecnej sytuacji. Podkreśla to również uchylanie się od odpowiedzi – milczenie jest zgoda na obecny stan panujący na świecie.

Lubię, kiedy kobieta

Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Erotyk. Utwór ten stanowi śmiałe ujęcie tematu i, jak pokazuje historia literatury, spowodował pewien przełom w sposobie przedstawiania kobiety w liryce. Tematem wiersza jest akt seksualny ujęty z punktu wiedzenia mężczyzny. To nie kobieta znajduje się w centrum zainteresowania, a doznania jej partnera. Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej, zawiera osobiste wyznanie.

Podmiot liryczny zdradza spory dystans względem zaistniałej sytuacji, traktuje ją bez szczególnego zaangażowania emocjonalnego. Już samo użycie słowa „lubię” wyznacza skalę uczuć, daleką od zaangażowania czy miłości. Dotąd ujęcie miłości w literaturze skupiało się głównie na przedstawieniu uczuć – Tetmajer ogranicza się do samej erotyki. Utwór ma budowę stroficzną, każda z czterech strof liczy po cztery trzysnastogłoskowe wersy. Rymy są tu żeńskie, okalające.

Wiersz zawiera opis kobiety w czasie miłosnego uniesienia, widzianej oczyma mężczyzny. Ujęcie to łączy subtelność ze śmiałością. Pierwsze dwie strofy skupiają się na wyglądzie kochanki i jej zachowaniu. Spojrzenie mężczyzny raz ujmuje całość, raz skupia się na jakimś szczczególe.

Tym, co budzi największy zachwyt obserwatora, jest sam fakt oddania się kobiety mężczyźnie, jej stan uniesienia. Określenia omdlenie, oniemienie mimochodem kontrastują z jego chłodnym „lubię” i zdystansowaną pozycją obserwatora. Tetmajer wywołał swoim erotykiem skandal obyczajowy. W obrazie kobiety wyeksponował oznaki przeżywanej rozkoszy.

Poeta natomiast zupełnie pominął aspekt emocjonalny bliskości erotycznej. Rozkosz ma w wierszu podłoże czysto fizyczne. Dominantą stylistyczną w tej części są epitety budujące napięcie: „lubieżnym”, „wilgotne”, drżącemi”, „krótkim, urywanym”, „mdlejącym”.

Trzecia strofa zwraca uwagę na rozdźwięk pomiędzy rozkoszą i wstydem. Kobieta odczuwa pożądanie, „a lęka się słów i spojrzenia”. Dysonans ten został podkreślony przez zastosowanie przerzutni. Poeta zwraca uwagę na konwenans, który zabrania kobiecie przyznać się do rozkoszy. Doznania seksualne stanowiły w Młodej Polsce próbę ukojenia, zapomnienia o powszedniości, były chwilowym oderwaniem od mąk codzienności. Tetmajer podkreśla tę ulotność. Uniesienie mija, a myśl powraca. Kochanka nadal „wyczerpana, zmęczona leży nieprzytomnie”, natomiast podmiot liryczny wybiega już myślą poza obecne miejsce i czas. Poczucie szczęścia przemija wraz z rozkoszą.

Melodia mgieł nocnych

Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Liryka roli, a zbiorowym podmiotem lirycznym są mgły nocne:

Tematem opisu wiersza jest pejzaż górski uchwycony w specyficznej porze świtu, kiedy zaciera się granica między dniem a nocą. W utworze została użyta technika impresjonizmu poetyckiego, polegająca na opisie chwilowych wrażeń artysty oraz technika oniryzmu czyli sennego obrazowania, łączenia elementów snu i jawy oraz prawdy i fikcji.

Opis jest niezwykle dynamiczny, obraz ulega ciągłej metamorfozie, ale jednocześnie cechuje go subtelność, delikatność i zwiewność: Występuje także synestezja czyli przeniesienie doznań z jednego zmysłu na inny; obraz gór tworzą barwy, dźwięki, zapachy, które łączą się ze sobą: Pojawia się instrumentacja głoskowa – autor wybiera dźwięki o małym natężeniu, SA to szepty, szumy, szmery

Wszystkie elementy opisu, przyrody zostały przez autora ożywione, spersonifikowane, nadaje im ludzkie cechy, ponieważ chce podkreślić, że przyroda żyje, a sam człowiek jest częścią natury (antropomorfizacja natury). Taniec odgrywany przez naturę jest metaforą zmienności świata. Poeta chciał zaznaczyć, że jest on chwilowy i ulotny, ale ludzie nie są w stanie zapamiętać i zatrzymać obrazów przyrody na dłużej. Rzeczywistość jest odmienna, różnorodna i fascynująca, a artysta chciał właśnie zatrzymać piękno chwili.

Kowal

Autor: Leopold Staff

Sonet Staffa pokazuje koncepcję sztuki i artysty, połączoną z filozofią Nietzschego. W utworze została użyta liryka bezpośrednia, a podmiotem lirycznym jest kowal, którego cel to wykucie serca.

Kowal zostaje przedstawiony w trakcie tworzenia, opis jest bardzo dynamiczny, występuje w nim dużo czasowników, a podmiot liryczny narzuca nakazy („muszę”, „trzeba”), co podkreśla jego zdeterminowanie. Czynności są gwałtowne, prawie destrukcyjne, przez co przemawia ogromne zaangażowanie.Kowal tworzy w sposób żywiołowy, czasem nieprzemyślany, pod wpływem chwili, natchnienia i emocji.

Kowal jest symbolem poety, artysty, a serce, które wykute ma być doskonałe – symbolem sztuki. Artysta stoi przed alternatywą: albo stworzy idealne, wspaniałe dzieło, albo, kiedy nie osiągnie swojego celu – zniszczy je, ponieważ będzie słabe, niewystarczająco dobre. Materiałem artysty są jego własne myśli, emocje, uczucia. Otchłań symbolizuje głębię, nieograniczone, tajemne miejsca – Staff pokazuje, że człowiek sam do końca nie zna swojej duszy, a poezja jest bodźcem prowokującym do ujawnienia najskrytszych pragnień i sekretów ludzkiego wnętrza.

Deszcz jesienny

Autor: Leopold Staff

Dominuje w nim melancholia, smutek oraz pesymizm. Jest to utwór zarówno impresjonistyczny, jak i symbolistyczny. Podmiot liryczny opisuje ponury, deszczowy dzień wyrażając przy tym swoje własne uczucia oraz przelotne wrażenia wywołane jesienią.

Wiersz ten jest przede wszystkim wierszem dekadenckim. Dominuje w nim poczucie nadchodzącego końca. Deszcz jesienny jest nieprzyjemny, brudny, a świat staje się szary. Jesienią wszystko umiera, ponieważ z całej natury powoli uchodzi życie. Wszystko staje się jednostajne, nużące – tak jak deszcz. Autor, chcąc przerwać tę jednostajność, zamienia się w malarza impresjonistę – maluje słowa szybkimi, nerwowymi pociągnięciami pędzla – nie buduje zdań, ale krótkie, poprzerywane wielokropkami zwroty.

Zostały ukazane w tym wierszu trzy obrazy. Na ich podstawie można określić stan podmiotu lirycznego. W pierwszym opisane zostały mary snów, które czekają na słońce – są to marzenia, ideały, dążenia, które nie doczekały się realizacji, nie zostały przyjęte. Dążenia te pozostawiły smutek, żal, że pozostały tylko marzeniami. Żałobę i smutek wyrażają epitety. Treść drugiego obrazu to cierpienia poety, mające dwojaki charakter. Bowiem na początku obraz ten ma charakter osobisty a później społeczny. Poeta jest przejęty cierpieniem innych osób.

Podmiot liryczny pozostał sam, ponieważ odszedł od niego ktoś, kto mógłby go pokochać. Trzeci obraz to postawa przerażonego szatana, który zniszczył ogród. Lecz nawet sam władca piekieł jest „ śmiertelnie smutny”. Widoczny jest tutaj motyw władzy szatana nad światem. Wg Staffa świat jest pełen zła i ludzkich nieszczęść. Ogród to symbol ziemi, gdzie żyją ludzie. Nastrój jest pełen zadumy, żalu. Poeta ukazał pewnego rodzaju współczucie dla ludzkich nieszczęść, a cierpienie poety wynika, z przeświadczenia o ludzkich kłopotach.

Wiersz to dwunastozgłoskowiec – wprowadza nas w nastrój rytmiki i jednostajności, a zarazem zawarte są w nim symbole, efekty muzyczne i malarskie. Rytmy są zawsze parzyste i regularne. „Deszcz jesienny” został napisany w oparciu o klasyczne zasady kompozycyjne – rytm, rym oraz powtarzający się refren pogłębiający nastrój smutku oraz melancholii. Występują określenia dźwiękowe: „deszcz dzwoni” „jęk szklany” oraz określenia kolorystyczne np. „ciemna dal”, czy „szare światło”. W wierszu są liczne metafory np. „ przez ogród mój szatan szedł smutny śmiertelnie i zmienił go w straszną, okropną pustelnię” – ogród to życie podmiotu lirycznego, jego świat, w którym dominuje zło, oraz powtórzenia nadające powagę słowom.

„Deszcz jesienny” to wiersz bardzo smutny, uświadamiający o beznadziejności życia podmiotu lirycznego. Deszcz to symbol smutku. Jest to realne przedstawienie sytuacji śmierci kogoś bliskiego, czy samotności. Utwór jest bardzo charakterystyczny dla Młodej Polski. Intencją autora jest wyrażenie smutku oraz żalu. Zarazem wiersz jest przesiąknięty współczuciem wobec ludzkich nieszczęść i niepowodzeń. W centrum świata Staffa stoi człowiek oraz jego dzieło.

Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach

Autor: Jan Kasprowicz

Utwór jest pełen wieloznacznych symboli, które niosą ze sobą głębsze przesłanie. Już tytuł ukazuje walkę o przetrwanie. Góry są miejscem, w którym roślinom ciężko przeżyć. Brak dobrej gleby, niskie temperatury i smreczyny powodują, że krzak róży musi przystosować się do ekstremalnych warunków. We wszystkich zwrotkach ukazany jest obraz gór w różnych porach dnia. Poprzez zastosowanie synestezji, wzmocnionych przez onomatopeje, autor uzyskuje pełny pejzaż. Dodatkowo ubarwia go impresjonistycznymi opisami. Gra świateł, przezroczystości i rozmycie konturu pozwala na dokładne wyobrażenie sobie widoku gór. Nie ma jednak wystarczających słów by pokazać pełną panoramę gór. Świadczą o tym zastosowane neologizmy – „wiewne”, „wilgna”.

Poszczególne obrazy zostały upersonifikowane. Spośród nich szczególną uwagę zwracają krzak róży i limba. Pierwszy tuli się do zimnych ścian. W naturalistyczny sposób ukazana jest jego chęć przeżycia. Można to zinterpretować jako alegorię człowieka, który mimo przeciwności losu walczy o przetrwanie. Za wszelką cenę chce żyć. Nadal ma nadzieję. Z tym obrazem kontrastuje limba – leży spróchniała, toczona przez pleśń. Ukazuje ona smutną prawdę – mimo walki wszystko poddaje się upływowi czasu i ma swój koniec.

Jednak pomimo śmierci drzewa, zioła wieczorem zapachniały. Odejście limby nie jest ostatecznym zakończeniem wszystkiego. W utworach Kasprowicza nie odnajdujemy typowego młodopolskiego dekadentyzmu. Pisze on o przemijaniu, ale także o chęci istnienia. Ukazuje walkę o życie. Jego wyjątkowy, łatwo rozpoznawalny styl pozwala mówić o nim jako o jednym z najwybitniejszych prekursorów Młodej Polski.

Terminy i pojęcia

modernizm - o określenie ogółu kierunków awangardowych w literaturze i sztuce w okresie 1880 – 1910, przeciwstawiających się realizmowi i naturalizmowi, wyrażających dezaprobatę wobec moralności mieszczańskiej, w działach kładących nacisk na indywidualizm, symbolizm, estetyzm. To także jedna z wielu nazw Młodej Polski lub jej pierwszego dziesięciolecia, odznaczająca się dążeniem do oryginalności, innowacyjności, krytycznym stosunkiem do tradycji i dokonań przeszłych epok.
Młoda polska - Młoda Polska (w Europie nazywana raczej modernizmem, dekadentyzmem czy symbolizmem) nie jest tylko kolejną epoką literacką w dziejach polskiej kultury. To powiew nowych prądów, idei zmieniających dotychczasowe myślenie, to w końcu okres najznakomitszych, najbardziej oryginalnych osobowości rodzimej sztuki, prozy, poezji i narodzin XIX-wiecznych - izmów, będących początkiem nowych prądów i kierunków w XX-wiecznej literaturze i sztuce.
fin de siècle to określenie „końca wieku” lub „końca pewnej ery”.
femme fatale - związek frazeologiczny oznaczający kobietę przynoszącą mężczyźnie porażkę i zgubę.
Nirwana - wygaśnięcie cierpienia, termin używany w religiach dharmicznych na określenie bardzo zaawansowanego poziomu urzeczywistnienia.
Dekadentyzm był kierunkiem w literaturze francuskiej. Autorstwo nazwy (decadence - oznacza upadek, schyłek epoki) przypisuje się Teofilowi Gautier. Rozwinął się najpełniej w latach 80-tych XIX wieku. Badacze prądów twierdzą, że przygotował grunt pod inny kierunek - symbolizm
Termin symbolizm pochodzi z języka francuskiego (symbolisme), a dokładniej od tytułu manifestu Jeana Moreasa „Le Symbolisme”, ogłoszonego w 1886 roku w „Le Figaro” i oznacza nurt literacki ukształtowany we Francji i w Belgii pod koniec XIX wieku, będący jednym z najważniejszych prądów poetyckich końca wieku.
Impresjonizm to kierunek w malarstwie i literaturze ukształtowany we Francji w drugiej połowie XIX wieku. Nazwę zaczerpnął od tytułu obrazu Claude’a Moneta „Impresja – wschód słońca” i w języku francuskim oznacza odciśnięcie, wrażenie, indywidualny, przelotny stan uczuć (impression). Choć na początku odnosił się głównie do malarstwa, z czasem został przeniesiony także do literatury Młodej Polski.
Ekspresjonizm to kierunek stworzony w Niemczech, którego nazwa pochodzi od łacińskiego expressio i oznacza wyraz, wyrażenie. Rozkwit prądu przypada na lata 1910 – 1925 (został szczegółowo scharakteryzowany w latach I wojny światowej), choć tendencje ekspresjonistyczne pojawiły się wcześniej w epoce średniowiecza, baroku, romantyzmu.

Terminy i pojęcia - Szymon edition

NATURALIZM – prąd literacki zapoczątkowany we Francji. Tematyka utworów czerpana z obserwacji istoty ludzkiej, jej anatomii. Zainteresowanie brzydotą, procesami fizjologicznymi, stanami chorobowymi; „bestializacja" człowieka.
IMPRESJONIZM – próba uchwycenia ulotnej chwili, zatrzymania danego momentu i pokazania jegopiękna. Malarze i pisarze starają się uchwycić wrażenie za pomocą gry świateł lub poprzez subiektywną narrację.
SYMBOLIZM – kierunek będący odpowiedzią na impresjonizm, wyraźne przeciwstawienie się poglądowi, że należy wiernie i obiektywnie przedstawiać świat. Dla symbolistów powinien przede wszystkim wyrażać pewne idee, a pomóc mu w tym może operowanie symbolami. W Polsce symbolizm związany był głównie z walka o niepodległość narodu.
SECESJA – nurt rozpowszechniony w Europie u schyłku XIX w. Chęć stworzenia jednego, uniwersalnego i nowoczesnego stylu, który swoim zasięgiem miałby objąć wszystkie dziedziny sztuki.
DEKADENTYZM – termin oznaczający „schyłek wieku”, ale określający też postawę człowieka końca wieku XIX; dekadentyzm kojarzony był z postawą bierności, niemocy, apatii, przeświadczeniem o nieuchronności śmierci, a w związku z tym oznaczał rezygnację z jakiejkolwiek aktywności.
EKSPRESJONIZM – (franc. expression – gwałtowne wyrażanie emocji, „krzyk duszy”), kierunek zapoczątkowany w Niemczech.
„Sztuka dla sztuki” – przekonanie pisarzy, że żadna sztuka, w tym literatura, nie może pełnić żadnych funkcji służebnych, powinna być sztuką samą w sobie, wartością samą w sobie, powinna być oryginalna i wymyślna, pełna symboli, które odczyta bez trudu inteligentny człowiek; sztuka na usługach społeczeństwa i łatwo czytelna, taka, która uczy, bawi i wychowuje stanowi „biblię pauperum” (biblię dla ubogich).
NEOROMANTYZM – kierunek artystyczny drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku. Czerpie wzorce z epoki romantyzmu, to pełen rozkwit okresu tak zwanej Młodej Polski. Objawia się kultem jednostki i cech indywidualnych człowieka. Przedstawicielem jest na przykład Wyspiański. Francuskie sformułowanie fin de siècle to określenie „końca wieku” lub „końca pewnej ery”.
Femme fatale – z francuskiego kobieta fatalna. Jest to motyw artystyczny zdefiniowany i najbardziej rozwinięty w Młodej Polsce. Femme fatale lub też wamp to kobieta piękna, atrakcyjna, tajemnicza, żądna władzy. Jest uwodzicielką, swoim zachowaniem chce omotać mężczyznę, wzbudzić jego miłość, pożądanie a następnie zniszczyć. Doprowadza mężczyzn do bankructwa, łamie ich życie i karierę, doprowadza do śmierci. Jest jak modliszka, wabi swoją ofiarę, a podczas miłosnego aktu dając samcowi rozkosz, odbiera mu życie. Archetypów kobiety fatalnej jest wiele. Najprawdopodobniej najbardziej znanym w naszym kręgu cywilizacyjnym jest biblijna Ewa. Jak wiadomo z jej winy Ludzie zostali wygnani z raju. Sprzeciwiła się Bogu i jego zakazowi, zrywając jabłko z drzewa życia, ściągnęła poprzez to karę na mężczyznę.
CYGANERIA - inaczej bohema - nazwa środowiska artystycznego, wyższe sfery, ludzie dobrze sytuowani, spędzający miło czas na zabawach i uciechach.
FILISTER - termin dawniej neutralny, w epoce Młodej Polski nabrał szczególnie negatywnego zabarwienia, wręcz obelgi. Oznaczać zacząć, zwłaszcza w oczach poetów i cyganerii artystycznej, "zapleśniałego mieszczucha", człowieka bez ambicji, aspiracji i bez wyobraźni, ograniczonego, małostkowego, żyjącego otępiającą, prozaiczną codziennością. Filisterska postawa w życiu była zupełnie sprzeczna z postawą artystów: poetów, malarzy wiodących tryb życia pełen fantazji: twórczy i hulaszczy. Elita artystyczno-intelektualna występowała przeciw mentalności mieszczańskiej, wręcz oskarżała filistrów, wzniecała tzw. bunt obyczajowy.

Chłopi pierwszy tom

Opis struktury społecznej wsi

Bogaci chłopi (Boryna, wójt, młynarz) - cieszą się ogólnym szacunkiem i autorytetem, są wzorowymi gospodarzami.
Chłopi średniozamożni (Dominikowa, Kłębowie) - ich gospodarstwa są mniej dochodowe, stanowią najliczniejszą grupę w Lipcach.
Biedota (ojciec Hanki) - ziemia nie zapewnia jej utrzymania, dlatego najmuje się do pracy u bogatszych gospodarzy
wiejscy parobcy (Kuba Socha, Witek) - nie posiadają własnej ziemi, pracują u gospodarza w zamian za nocleg w stajni i jedzenie, Kuba dorabia kłusownictwem (poluje na przepiórki).
Żebracy (Agata)
Życie chłopów przebiega zgodnie z rytmem natury i czasem liturgicznym. Przyroda dyktuje styl życia i porządek prac na roli. Ład liturgiczny wprowadzają święta religijne (Zaduszki, adwent Boże Narodzenie, święto Trzech Króli).

Analiza motywacji zachowań bohaterów

Tutaj raczej przykłady poda Pani, także nie ma co tu pisać.

Obyczaje w Chłopach

Swaty - Zaaranżowanie małżeństwa należało do starszych. Jeśli młodzi przypadli sobie do gustu, przyszły pan młody wysyłał do rodziców panny swatów. To oni w jego imieniu prosili o rękę dziewczyny i negocjowali warunki zawarcia małżeństwa, czyli przede wszystkim kwestie posagu. Decyzja o małżeństwie należała do rodziców, choć na wsi małżeństwa nie były na ogół narzucane wbrew woli młodych. Dominikowa pyta Jagnę o zdanie, nie zmusza jej do poślubienia znacznie starszego Boryny, choć jego pozycja majątkowa bardzo jej odpowiada. Kwestie finansowe miały w tym względzie zasadnicze znaczenie.
Wesele - Odbywało się tradycyjnie w domu panny młodej, gdzie specjalnie na tę okazję odświętnie przybierano izbę. Bracia Jagny powynosili z domu sprzęty domowe, pobielili ściany świeżym wapnem i poustawiali w izbie ławy dla gości, stół nakryto cienkim płótnem. Jagna sama przygotowała wycinanki z papieru kolorowego, żeby ustroić dom. Wesele powinno być huczne, choć oczywiście wszystko zależało od zamożności gospodarzy. Wesele Jagny i Boryny było wystawne, kobiety gotowały sute jedzenie.
Pannie młodej obcinano panieński warkocz - Długie włosy były przywilejem panien, mężatki zakrywały je chustami. Takie symboliczne obcięcie włosów oznaczało przyjęcie panny do grona mężatek, a więc osiągnięcie przez nią wyższego statusu. Kiedy Jagna nie chce dać sobie obciąć włosów, kobiety zaczynają śpiewać.
Weselnicy szli do domu panny młodej w barwnym, wesołym korowodzie prowadzonym przez muzykantów. Później udawali się po pana młodego, a następnie prowadzili młodą parę do kościoła. Stamtąd wszyscy wracali do domu weselnego, gdzie młodych witała matka z świętym chlebem i solą: Goście spędzają czas przy suto zastawionym stole i na wesołych zabawach są tańce i inne gry m.in.: chodzi lisek koło drogi, przepiórka, świnka i inne przebieranki.
Oczepiny, a więc symboliczna zamiana panieńskiego wianka na czepek oznaczający mężatkę. Zwyczaj ten miał swój ścisły scenariusz – najpierw Jagnę nakryto białą płachtą, druhny próbowały ją odbić, ale bronili jej drużbowie i starszyzna. Potem panna młoda „wkupywała” się w łaski doświadczonych gospodyń. W końcu druhny otoczyły ją sznurem z pszenicy, tak że ktokolwiek chciał z nią zatańczyć, musiał się przez nie przedrzeĆ.
Przeprowadzenie panny młodej do domu męża - razem z nią przenoszono dobytek, prowadzono krowę i niesiono skrzynię, pierzynę i inne przedmioty. Tu znów witano ją chlebem i solą. Nie był to jednak koniec zabawy, która mogła trwać jeszcze kilka dni.
Ksiądz jest ceniony
Wypominki - skłądanie datków na kościół lub osoby ubogie
W kościele każdy miał ustalone miejsce według majątku
Zaduszki - modlitwy za zmarłych

Symbolika powieści

Sylizacja gwarowa

Język stworzony specjalnie dla tej powieści i stylizowany na gwarę. Użyty przez Reymonta język składa się z różnych elementów zaczerpniętych z gwar centralnej Polski.
Pisarz używa tego języka przede wszystkim w partiach dialogowych, co jest uzasadnione wiejskim pochodzeniem jego bohaterów. Ciekawszą jednak rzeczą jest posługiwanie się nim przy prowadzeniu narracji oraz przy opisach przyrody. Pojawia się wówczas chłopski narrator, który bardzo zręcznie przeplata gwarę z literackim językiem przełomu XIX i XX wieku. Przez taki zabieg przekazywany tekst staje się przejrzysty a wyrażenia gwarowe nie przeszkadzają w zrozumieniu go. Stylizacja gwarowa obejmuje nie tylko słownictwo, ale też fonetykę i składnię.
Innym zabiegiem nadającym szczególnych cech językowi powieści, jest młodopolska poetyckość w opisach przyrody. Pisarz z fotograficzną dokładnością opisuje świat natury, oddając jego urodę i charakter przy pomocy młodopolskich przenośni i porównań. Kreśli w ten sposób obrazy zbliżone do sztuki impresjonizmu – nastrojowe, ulotne i barwne.
Obok tego pojawiają się w powieści brutalne opisy sytuacji, zgodne z modnym wówczas naturalizmem. Taki jest np. opis śmierci Kuby Sochy, gdzie mamy ze szczegółami pokazany obraz fizycznego cierpienia i fizycznego rozkładu.

Typ narracji Chłopach

Według Kazimierza Wyki w Chłopach mamy do czynienia z trzema odrębnymi narratorami:
"realistycznym obserwatorem" – chłop opisujący zdarzenia z pewnego dystansu, posługujący językiem literackim z domieszką gwary.
"wsiowym gadułą" - gawędziarz charakteryzujący się dużym zaangażowaniem uczuciowym w relacjonowane zdarzenia. Jego wypowiedzi nasycone są mnogością elementów gwarowych.
"młodopolskim stylizatorem" – jego domeną są przede wszystkim poetyckie opisy przyrody, przeżyć, ludzkich namiętności, charakteryzujące się liryzmem, subiektywizmem, emocjonalizmem, plastycznością. Często narrator wciela się w jakiegoś bohatera i mówi z jego perspektywy. W tym rodzaju mamy do czynienia z językiem literackim, czasem nawet wyrafinowanym.
Tezie o trzech narratorach przeciwstawia się Franciszek Ziejka, twierdząc, że utwór ma jednego opowiadacza wchodzącego co rusz w nowe role. Po dokładnej analizie stwierdził, że żaden z wymienionych przez Wykę narratorów nigdy nie występuje w formie czystej. Reymont często stosuje mowę pozornie zależną, ujawnia się również tendencja do „bogatego mówienia” (gromadzenie obok siebie słów równoznacznych, zestawianie zdań synonimicznych, liczne powtórzenia). W narracji Chłopów pobrzmiewają tradycje klasyczne, romantyczne oraz młodopolskie. "To swoista synteza, summa doświadczeń prozy polskiej początku wieku XX"

Tendencje artystyczne epoki w dziele Reymonta

Impresjonizm - polega na zapisie ulotnych wrażeń z subiektywnego punktu odbiorcy. Rejestrował chwile ciągle zmieniającego się świata, z powodu tego wprowadził technikę synestezji (łączenie ze sobą efektów dźwiękowych, kolorystycznych, zapachowych i dotykowych).
Impresjonizm widoczny jest głównie w pisarskiej technice opisów przyrody.
Naturalizm - U światopoglądowych podstaw tego nurtu leży wiara, że ludzki świat podlega przede wszystkim biologicznym prawom natury: walki o byt, dziedziczeniu cech. Według tego, postępowanie człowieka, który jest integralną częścią natury, jest zdeterminowane biologicznymi popędami, instynktami, odruchami, a nie odczuwanymi emocjami. Jako technika pisarska naturalizm charakteryzuje się surowym opisem, zarzucaniem czytelnika makabrycznymi szczegółami, ponieważ nie dba o estetyczne wrażenia. Za cel stawia sobie obnażanie drastycznej prawdy o rzeczywistości. Naturalizm obecny jest we fragmentach opisujących życie mieszkańców Lipiec. Charakteryzują się one drobiazgowością i naciskiem na szczegóły brzydoty świata, jak i eksponowaniem fizjologii czy biologii otoczenia - przykładem może być fragment dotyczący przedśmiertnych chwil Kuby Sochy, w których Jambroży odkrywa, że parobek odrąbał sobie chorą nogę.
Realizm przejawia się w panoramicznym ujęciu licznych obrazów z życia wsi, począwszy od szczegółowych opisów przyrody, obrzędów czy świąt, przez scharakteryzowanie prac polowych, a skończywszy na przedstawieniu typowych rysów bohaterów.

Jądro ciemności

Obraz kolonializmu

Kolonializm został w „Jądrze ciemności” oceniony jednoznacznie negatywnie. Autor – z goryczą zawartą w spostrzeżeniach Marlowa – ukazuje prawdziwy obraz działań białego człowieka w Afryce.
Rozbieżność między głoszonymi hasłami a rzeczywistością jest ogromna. W Europie postrzega się kolonializm jako niesienie dzikim plemionom wartości europejskiej cywilizacji i kultury, dzielenie się osiągnięciami nauki i techniki, edukowanie i umoralnianie. Doskonale oddają to wzniosłe idee głoszone przez Kurtza, iście oratorska metafora kolonializmu jako "drogi ku lepszemu jutru". Znamienna jest sama nazwa – Towarzystwo Tępienia Dzikich Obyczajów. Biali z góry przyjmują, że tubylcza ludność jest dzika, a jej obyczaje należy tępić. Ciotka Marlowa popiera te działania, wierząc, że to szlachetna misja. Tak sprawę postrzega się w Europie, z dala od faktycznych działań.
Biali ludzie mają poczucie własnej wyższości, czarnoskórych robotników traktują gorzej niż zwierzęta, znęcają się nad nimi i zmuszając do wycieńczającej pracy za marne wynagrodzenie. Kurtz, który czuje się bezkarny w swojej stacji, nie waha się skazywać buntowników na śmierć. Uważa, że ma prawo mordować ludzi według własnego uznania. Jego wola jest tam prawem. Wśród pracowników firmy kwitnie korupcja, zazdrość i potworna chciwość. Wszystko podporządkowane jest zyskom. Nikogo szczególnie nie bulwersują metody Kurtza, liczy się to, że jest skuteczny.
Idea niesienia postępu została więc wypaczona – zamiast cywilizować tubylców, biali przynieśli do ich świata zło, przemoc, wyzysk, brak szacunku do zasad moralnych. O ile w założeniu Afryka miała odnieść korzyść z przybycia Europejczyków, w praktyce okazało się, że to Europejczycy bogacą się, niosąc tylko zniszczenie.

Metaforyczne znaczenie podróży Marlowa

Marlow podróżuje w głąb Afryki, ale ma wrażenie, że to podróż do jądra ziemi, do początków świata. Podróż Marlowa to wyprawa w poszukiwaniu prawdy o ludziach i otaczających ich świecie. Jest to podróż w głąb siebie, refleksja nad relacjami ludzkimi, zasadami etycznymi. Marlow zadaje sobie pytanie, jak rodzi się zło ? Podróż Marlowa to oskarżenie kolonizatorów, którzy dla żądzy zysku i władzy nieludzko traktują tubylców, umierających z głodu i ciężkiej pracy. Podróż w głąb kontynetu urasta do rangi symbolu "Dążyli coraż głębiej i głębiej do jądra ciemności". Jądro ciemności to Kongo, miejsce, gdzie zło drzemiące w ludzkiej naturze ukazało się, gdzie została przedstawiona cała ludzka natura, której nie ograniczają żadne normy społeczne.

Prezentacja postaci Kurtza i analiza jego postawy oraz poglądów

Był on agentem francuskiej spółki handlowej zajmującej się skupem i sprzedażą kości słoniowej w Afryce. Wyjechał z Europy zostawiając tam ukochaną, przyjechał, by zarabiać pieniądze osiągając przy tym władzę.
Marlow określił go jako człowieka, który "tkwił w nieprzeniknionej ciemności". Owa ciemność to moralne zło, któremu może ulec każdy człowiek. Stał się on panem życia tubylców. Zmienił się właśnie w tym momencie, w którym przyjechał do afrykańskich kolonii. Skupiony na sobie, na swoich sprawach, odrzucił wszystkie zasady i uczucia, które mogłyby łączyć go z innymi ludźmi. Kurtz najeżdżał wioski, sprzeciwiających się okrutnie mordował i nabijał ich głowy na pale wokół swojego domu. Nadszedł jednak moment poznania. Niegdyś poeta, malarz i dziennikarz. Teraz żądny władzy i bogactwa umierający człowiek. Czuje się bogiem, skupiony jest tylko na swoich sprawach i interesie, zauroczony samym sobą, nieustannie walczy ze swoją duszą. Jest typowym przykładem tyrana, który udowodnił jak to jest, gdy ulega się własnemu sumieniu i popędom. Manipuluje ludźmi, odrzuca zasady moralne i staje się panem życia i śmierci powracając do barbarzyństwa. Widzimy tutaj jak zwykły człowiek staje się despotą i człowiekiem bez hamulców.
Kurtz okazał się człowiekiem łatwo poddającym się własnym namiętnościom. Pokazał, co władza może zrobić z człowiekiem. Dostał się na sam szczyt swych myśli, na szczyt dziczy, bez poczucia jakiejkolwiek odpowiedzialności za ludzki los.

Symbolika powieści

Znaczenie ostatnich słów wypowiedzianych przez Kurtza

Umierając Kurtz opowiada o sile postępu, sprawiedliwości, pobudkach swojego postępowania. Okłamuje nie tylko Marlowa, ale także siebie.
Swoim postępowaniem Kurtz udowodnił, jak zgubny wpływ ma brak hamulców moralnych, uleganie namętnościom, żadza zładzy i bogactwo, nieliczenie się z opinia innych, a przede wszytkim egoizm. Kurtz terroryzuje, zabija tubylców i zastrasza, aby zdobywać cenną kośc słoniową. Dzięki temu staje się najlepszym agentem handlującym kością słoniową.
Kurtz mówi wypowiada przes śmiercią słowa : "Ohyda! Ohyda!", wydaje się, że w ten sposób przyznaje się do winy i ocenia swoje życie i haniebne, pełne okrucieństwa, niehumanitarne postępowanie. Może to być pewnego rodzaju spowiedź. Ostatnie słowa umierajacego sprawiają mu ulgę. Jednak te słowa nie są jednoznaczne, nie można dokonać jednoznacznej interpretacji.

Znaczenie tytułu

Po pierwsze, odnosi się do Afryki, jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również przenośnym – „ciemnych”, czyli dzikich, niewyedukowanych. Marlow widzi w egzotycznym lądzie niemal obcą planetę, której w żaden sposób nie jest w stanie zrozumieć. Ciemność to zatem oznaka Innego, niepoznawalnego.
Po drugie, „Jądro ciemności” odnosi się do ciemności duchowej. Afryka staje się bowiem terenem, na którym powszechnie łamie się podstawowe zasady moralne w imię żądzy zysku i przekonania o własnej wyższości. Biały człowiek, przedstawiciel kultury i cywilizacji Zachodu paradoksalnie jest tu kwintesencją lekceważenia dla zasad etycznych.
Wreszcie „Jądro ciemności” symbolizuje również zło tkwiące w każdej ludzkiej jednostce, które nie wiadomo kiedy i pod wpływem jakich czynników może dojść głosu

Narracja

W opowiadaniu występuje dwóch narratorów. Pierwszy z nich rozpoczyna i kończy nowelę, prezentuje sytuację, w której opowiada drugi narrator – Marlow, równocześnie bohater utworu. Technika opowiadania Marlowa wyjaśniona zostaje w słowach:
"(...) według niego sens jakiegoś epizodu nie tkwił w środku jak pestka, lecz otaczał z zewnątrz opowieść, która tylko rzucała nań światło – jak blask oświetla opary – na wzór migotliwych aureoli widzianych czasem przy widmowym oświetleniu księżyca".
Ten cytat wskazuje na symboliczny wymiar utworu. Kompozycja tekstu, związana ściśle z dwoma narratorami powieści, nazywana jest "szkatułkową", gdyż jedna opowieść zawiera się w innej.
Ukazywał bohaterów poprzez oparte na ograniczonym zasobie informacji relacje narratorów. Porządek opowieści jest niechronologiczny. Zastosowany został w niej zabieg polegający na opóźnionym przedstawieniu przyczyn wcześniej zaobserwowanych zjawisk.

Ludzie bezdomni

Biografia głównego bohatera

Wczesne dzieciństwo w rodzinie robotniczej
Przeprowadzka do ciotki
Ciężka praca i nauka
Studia w Paryżu
Spotkanie pani Niewadzkiej i jej podopiecznych
Powrót do Warszawy
Spotkanie z rodziną
Odczyt na spotkaniu lekarzy u doktora Czernisza
Trudne początki lekarskiej praktyki w Warszawie
Propozycja objęcia posady w Cisach
Uciążliwa podróż do uzdrowiska
Zapoznanie się z kompleksem
Spotkanie pań poznanych w Paryżu
Spotkanie z Karbowskim
Zazdrość o pannę Natalię
Bujne życie towarzyskie w Cisach
Epidemia malarii w czworakach
Urządzanie szpitala dla najmłodszych wraz z panną Podborską
Odrzucenie wniosku Judyma o osuszenie stawów
Ucieczka panny Orszeńśkiej i Karbowskiego
Miłość do Joasi
Ostra kłótnia z Węglichowskim i Krzywosądem
Utrata posady w Cisach
Wyjazd do Zagłębia
Spotkanie z Kalinowiczem
Wizyta u pani Daszkowskiej
Rozpoczęcie pracy w charakterze lekarza fabrycznego
Zerwanie zaręczyn z Joasią

Symbolika utworu

Znaczenie tytułu i interpretacja "bezdomność" u bohaterów w znaczeniu dosłownym oraz metaforycznym

Dosłownie: zupełny brak dachu nad głową (warszawscy nędzarze) czy też niegodne warunki życiowe (robotnicze „budy” w Zagłębiu)
Symbolicznie: bezdomność społeczna (odrzucenie) i uczuciowa – wybór samotnego życia – tylko ono zapewni mu możliwość realizacji obranych celów.

Problematyka społeczna utworu

Powieść ujmuje problematykę społeczną w kategoriach moralnych. Pisarz starał się ukazać źródła zła, wzbudzić niepokój i zmusić odbiorcę do myślenia o rzeczach, które działy się obok niego, lecz do tej pory były przemilczane przez literaturę. Świat bohaterów powieści jest światem przepełnionym złem – światem, który obnaża w sposób przerażająco realistyczny nędzę życia klasy pracującej. Autor wiernie odtwarza warunki życia i pracy robotników z Warszawy, chłopów z Cisów oraz górników z Zagłębia. Jest to świat widziany oczami wykształconego lekarza, który doskonale zdaje sobie sprawę z tego, gdzie tkwią źródła zła. Domy tych ludzi przypominają nory, ich praca jest ponad siły, wyniszczająca organizmy. Umierają oni w wieku trzydziestu lat, fizycznie będąc już starcami. Zło nie kończy się w chwili ich śmierci – zostaje przekazane dzieciom, które powielają model.

Wybory dokonywane przez Tomasza Judyma

Utwór „Ludzie bezdomni” opowiada o bezdomności w sensie dosłownym ale i metaforycznym. Główny bohater powieści Tomasz Judym został bezdomnym z wyboru. Rezygnuje on z życia rodzinnego i szczęścia, aby poświęcić się pomocy biednym. Właśnie fragment, który przedstawia rozdartą sosnę, symbolizuje rozdarcie duszy Judyma. Więc dlaczego zdecydował się na takie poświęcenie?
Główny bohater powieści czuł się odpowiedzialny za los ubogich i uważał, że jego obowiązkiem jest spłacić dług wobec swojej klasy społecznej. Judym pochodził z biednej warszawskiej rodziny. Gdy był dzieckiem zajęła się nim ciotka u której później ciężko pracował, aby zarobić pieniądze na studia. Był wytrwały i miał ambicję, aby opuścić środowisko w którym się wychował. Teraz gdy mu się udało zdobyć wykształcenie chce pomagać innym.
Zrezygnował z życia rodzinnego u boku Joanny Podborskiej na rzecz swej idei. Pewnego razu przedstawił pomysł leczenia biedoty za darmo innym lekarzom. Nawoływał aby nauczyć biednych życia w higienie- powiedzieć im co mają robić. Niestety spotkał go ostracyzm. Pomimo tych niepowodzeń Judym zdecydował się na podjęcie pracy lekarza wśród tych, którzy jej najbardziej potrzebują. Według niego człowiek może się poświęcić tylko jednej rzeczy w życiu. Nie może założyć rodziny ponieważ musiałby ją utrzymać co doprowadziłoby do pracy za pieniądze. Nie chciał tak jak inni lekarze których poznał wcześniej, interesować się bardziej zarobkiem niż leczeniem.
Tomasz Judym poświęcił swe życie i miłość do Joanny w imię swej idei- chciał leczyć ubogich w Zagłębiu. Uważam, że ma on w sobie cechy bohatera romantycznego. Został wyrzucony ze społeczeństwa materialnych lekarzy i działał sam. W zachowaniu głównego bohatera odnaleźć można cechy Prometeusza- poświęcił się dla dobra ludzkości.

Kompozycja utworu

Dzieło Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” składa się z dwóch tomów, z których pierwszy liczy dziesięć tytułowanych rozdziałów. Powieść to łącznie dwadzieścia trzy rozdziały.
W utworze dominuje narracja pierwszoosobowa, z wyjątkiem fragmentów pamiętników Joasi Podborskiej
"Wysepkowa" kompozycja powieści przemawia za zaklasyfikowaniem jej do grona utworów o modernistycznej poetyce. Żeromski zrezygnował z przedstawiania i analizowania, zbędnych jego zdaniem, przyczyn i skutków zdarzeń, na rzecz podkreślenia nastrojowości zdarzeń czy przyjrzenia się poglądom bohaterów. Choć w książce pojawiają się pewne chronologiczne luki i przerwy, to jednak autor zachował następstwo zdarzeń, organizując fabułę w oparciu o 4 epizody z życia głównego bohatera (paryski, warszawski, cisowski oraz górniczy).

Cechy powieści Młodo Polskiej

Rezygnacja z narratora wszechwiedzącego, opis świata z punktu widzenia bohatera w I i III osobie
psychologizacja postaci, stany emocjonalne, chwilowe przeżycia
kompozycja luźna, niektóre fragmenty pozbawione akcji, oddziaływanie na odbiorcę przez:
sposób przedstawienia materiału
fragmenty publicystyczne (odczyt)
reportaż (fabryka cygar)
pamiętniki
części liryczne
epizody - odrębna całość
rozważania filozoficzno-moralne, rozmowy z Korzeckim
fragmentaryczność
symboliczny charakter zakończenia - pozostanie w niepewności
styl: niejednorodność, subiektywność świata, liryzm języka powieści, indywidualizacja języka postaci, łączenie różnych stylów epoki
realizm - bohater realny podejmuje problemy nurtujące społeczeństwo
naturalizm - opisy drastyczne (wędrówka Judyma po Ciepłej)
symbolizm - symboliczne rozdarcie wewnętrzne Judyma, rozdarta sosna
impresjonizm - opisy przyrody - jako indywidualne przeżycia bohatera, akompaniament do świadomości, przedmiot kontemplacji, wzruszeń, pejzaż sugestywnie przedstawiony staje się jednym z bohaterów dramatu
ekspresjonizm - pogłębia znaczenie symboliczne (obraz kowala).

Narracja Ludzi bezdomnych

Narracja w powieści „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego charakteryzuje się nowatorstwem formy. Autor odszedł do dominującej w Młodej Polsce konwencji realistycznej na rzecz oddania głosu bohaterowi.
Choć w książce dominuje wszechwiedzący, zdystansowany do opisywanych wydarzeń narrator trzecioosobowy, to w kilku rozdziałach autor ustępuje on miejsca subiektywnemu postrzeganiu bohatera. Taki zabieg mamy także w pozytywistycznej powieści „Lalka”, w której Bolesław Prus poświęcił aż 9 rozdziałów na „Pamiętnik starego subiekta”, czyli zapiski Ignacego Rzeckiego.
Przykładem pierwszoosobowej narracji jest ostatni rozdział I tomu, złożony z fragmentów pamiętnika Joanny Podborskiej, z którego dowiadujemy się o przeszłości guwernantki, o pierwszym ujrzeniu Tomasza Judyma w tramwaju na wiele lat przed spotkaniem w Paryżu czy o targającym ją uczuciu pustki i samotności.
Narracja postaci występuje także w rozdziale „W drodze”, w którym mowa o długiej podróży do męża przebywającego Szwajcarii, w jaką wyrusza Teosia Judymowa z dziećmi.

Przykłady użycia przez pisarza techniki impresjonistycznej i naturalistycznej

Naturalistyczna np. fragmenty dotyczące realiów życia warstw najbiedniejszych, szczególnie warszawskich robotników i sosnowieckich hutników.
Impresjonistyczna np. opisy przyrody. Autor stara się oddać ulotne nastroje, subtelne zmiany zachodzące w krajobrazie.

Moralność pani Dulskiej

problematyka

Tytułowa „moralność” jest potraktowana w sposób przewrotny. Dulska poucza wszystkich naokoło, posługując się utartymi frazami, tymczasem sama nie stosuje się do nich ani przez chwilę. Akceptuje romans syna z służącą, usprawiedliwiając się dbaniem o jego zdrowie. Nie może znieść historii o pannach lekkich obyczajów, które on spotyka, a jednej z takich panien wynajmuje mieszkanie, zarzekając się jednak, że pieniędzy od niej nigdy nie zatrzymuje dla siebie, tylko płaci nimi podatki. Zarzuca Juliasiewiczowej chodzenie na masowe (czyli według niej prawdopodobnie niemoralne) sztuki do teatru, co jednak wcale nie świadczy o jej moralności tylko o zwykłym zacofaniu umysłowym. Wymawia mieszkanie Lokatorce, która chciała popełnić samobójstwo z powodu zdrady męża, tylko dlatego, że wywołało to skandal w jej otoczeniu. Nie zważa zupełnie na osobę ludzką, a jedynie na własną korzyść i „maskę”, którą przybiera na co dzień w obawie o opinię innych.

sada

relacje pomiędzy członkami rodziny Dulskich

Mąż Pani Dulskiej - aby zapewnić sobie spokój nie ingerował w sprawy rodzinne. Całkowicie podporządkował się woli żony.W ogóle nie wypowiada się na temat tego, co dzieje się w domu. Wie, że i tak wszystko będzie tak jak Aniela Dulska chce.

Mela - jest znakomitym przykładem, że dzieci nie zawsze są podobne do rodziców. Jest ona zupełnie inna niż matka. Ta uczuciowa niewinna dziewczyna tak naprawdę nie zdawała sobie sprawy z tego, co się dzieje w domu.. Wierzyła w miłość Zbyszka do Hanki. Wstawiła się do matki z prośbą o przebaczenie i pozwolenia na ich ślub. Niestety matka nie traktowała jej poważnie. Wyśmiewa jej prośbę i stanowczo kazała jej odejść. Mela bojąc się matki posłusznie odeszła.

Hesia - posłuszna matce, nie wtrąca sie w zdania matki i przygląda sie z boku.

Zbyszko - buntuje się przeciwko matce, swoim zachowaniem stara się zrobić jej na złość. Jest zły nam matkę, która chcąc zatrzymać go w domu akceptowała jego romans ze służącą pomimo tego, iż wiedziała, że nie ma on przyszłości.

Dulska - ogolnie to suka która interesuje bardziej zdanie innych niż los wlasnej rodziny. Chce aby każdy jej sie podporzadkował, nie toleruje sprzeciwu, jest głowa rodzin która o wszytkim decyduje.

postawa tytuowej bohaterki

Całkowicie ma nad wszystkimi władzę. Pragnie, aby w jej domu wszystko było po jej myśli. W ogóle nie przejmuje się losem jej syna ani przyszłego wnuka. Jedyne, co się dla niej liczy to to, aby nikt obcy nie dowiedział się o tym skandalu.

postawa określanej mianm dulszczyzny

Problem pojawia się już w tytule: „Moralność Pani Dulskiej. Tragifarsa kołtuńska.”, sugeruje on, że poprzez przedstawienie wybranej postaci będzie poruszona szersza kwestia, będzie przedstawiona pewna określona grupa ludzi, których łączy podobny stosunek do życia. Podtytuł wskazuje, że główna bohaterka jest przedstawicielką kołtunerii (mieszczaństwa), a historia zostanie nam opowiedziana w sposób tragikomiczny (poważne problemy zostają przedstawione w sposób humorystyczny). Uzasadnieniem tytułu jest treść utworu, która przedstawia nam typowe kołtuny, a więc ludzi obłudnych, zakłamanych, zacofanych, intelektualnie ograniczonych, pełnych sprzeczności, żyjących według schematów, małostkowych. Określenie to, oznacza kogoś będącego personifikacją negatywnych cech drobnomieszczaństwa. Właśnie takim tępym kołtunem w tekście Zapolskiej, nosicielem wszystkich wymienionych wyżej cech, jest przede wszystkim sama główna bohaterka - pani Dulska. Jej nadrzędnym celem jest zbudowanie i utrzymanie pozytywnego obrazu swej rodziny w oczach innych ludzi, sąsiadów, całego miasta. Podporządkowuje temu wszystkie swoje działania i wysiłki, w imię tego zadania nie przestrzega nawet elementarnych zasad moralnych. W gruncie rzeczy nie jest ważne to co naprawdę dzieje się w jej domu, liczy się przede wszystkim opinia innych.

cokolwiek to jest

Wesele

geneza - inspiracją do napisanie utworu było wydarzenie autentyczne, które odbyło się 20 listopada 1900. Poeta i dramaturg Lucjan Rydel poślubił wiejską panne z podkrakowskich bronowic. na weselu spotkały się 2 rózne środowiska społeczne
pierwowzory postaci

Pan młody- Lucjan Rydel
Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer
Dziennikarz - Rudolf Starzewski
Poeta - Kazimierz Przerwa-tetmajer
Panna Młoda - Jadwiga Mikołajczykówna
Gospodyni - Anna Tetmajerowa
Marysia - siostra Anny i Jadwigi
Radczyni - Antonina Domańska
Józefa peppa Singer
Haneczka - Anna Rydlówna
Zosia - Zofia Pareńska
Maryna - Maria Pereńska
Czepiec - Błażej Czepiec
Wojtek - Wojciech Susuł
Nos - Tadeusz Noskowski
Żyd - hirsz Singer

rola didaskaliów - pomagają przybliżyc sytuacje odbiorcy i lepiej ją zrozumieć oraz nadają nastrój
obraz inteligencji i chłopstwa

Inteligencja - w sumie to zlewali chłopów i mieli w nich wyjebane nawet zbytnio się nie interesowali co oni tam robią a jak już pytali to żeby stwarzać pozory, chłopomania czyli fałszywe zainteresowanie tak jak pan młody wlalic sobie do życia na wsi a nic o nim nie wiedziec, no i Twóecy(poeta i dziennikarz też się liczy chyba) sztuka dla sztuki 0 przekazu i pasywnosc bla bla
Chłopi - gotowi do walki, spory rozwiązywane siłą i przemocą, niby się interesują co tam jest za wioską ale i tak chuja wiedzą, religijni i w sumie to chyba tyle

relacja w skrócie była taka że Inteligencja albo na pełnej wyjebce albo chłopomania a chłopi się cieszyli że sie bawią razem z inteligencja ale nadal pamietali to rzeźi Galicyjskiej
analiza dialogów bohaterów realistycznych z osobami dramatu- nie mam pojęcia o co chodzi xD
mity

mit solidaryzmu narodowego - porozumienie jest pozorne
mit szlacheckiego przywódcy - to jest to że inteligencja ma przewodzić chopom w powstaniu ale np Gospodarz umywa ręce i chuja robi
mit racławiickiego kosyniera - mit wspólnej walki chłopów i szlachty
MIt Chłopa Piasta - obalony: nie rozumieją sytuacji narodu, skorzy do awantur, wszelkie problemy rozwiązują siłowo
MIt Arkadyjskiej wsi - obalony: Czpiec mówi, że chłopi rwią się do jakiejś bitki (co zaprzezca spokoju na wsi)
Mit Poety Wieszcza - obalony: Poeta - dekadent, nie potrafi porwać innych do czynu. Dziennikarz mógłby rządzić lecz brakuje mu odwagi.

znaczenie i funkcja symblli w weselu

chochoł - to najważniejszy symbol obecny w dramacie,chochoł może nieść pierwiastki nadziei na lepszą przyszłość, ponieważ stanowi ochronę kwiatu, który rozkwitnie na wiosnę, kiedy będzie miał ku temu sprzyjające okoliczności.
chocholi taniec - oznacza niemoc narodu, błędne koło, zamknięcie jakby w potrzasku idei, na którą być może jeszcze nie przyszedł odpowiedni czas
złoty róg - oznacza szansę na odzyskanei niepodległlości
złota podkowa - symbolizuje szczęscie
czapka z pawimi piórami - jest symbolem materializmu chłopów, ich pazerności, zamiłowania do powierzchnowości
sznur - oznacza zniewolenie narodowe/zmarnowaną szanse na odzyskanie niepodległości
dzwon Zygmunta - jest echem wielkości naszego kraju, symbolem chwały i dumy
Bronowicka chata - symbol Polski, scena narodowa
Kosy postawione na sztorc - symbol gotowości chłopskiej do walki

Interpretacja zakończecznie utworu - stracenie szansy na odzyskanie niepodległości głównie przez gospodarza bo zamiast dopilnować przygotować to poszedł spać i zwalił wine na Jaśka który zgubił róg i chuj po okazji
Gwara - w książce występuje język stylizowany na gwarę podkrakowskiej wsi z charakterystyczną dla tego rejonu (Małopolska) skłonnością do mazurzenia, czyli wymawiania zamiast np. "cz" - "c"